Geannuleerd: Camerata Trajectina op het Festival Oude Muziek: De Diversche Liedekins van Matthijs de Castelein

• Concerten en Voorstellingen

Vanwege de Coronamaatregelen is het Festival Oude Muziek geannuleerd en daarmee vervallen ook deze concerten

Op 5 en 6 september geef ik voor het derde jaar op een rij acte de présence op het vermaarde festival Oude Muziek met ensemble Camerata Trajectina. Het thema van het festival is dit jaar Rethoriek, en daar past het speciaal voor het festival ontwikkelde programma over de rederijker Matthijs de Castelein perfect in.

Matthijs de Castelein (ca.1486-1550) moet een veelzijdig man zijn geweest. Hij was priester en notaris, maar zijn hart lag bij de rederijkerij. Hij schopte het tot factor (de belangrijkste schrijver) van twee rederijkerskamers: Pax vobis in Oudenaarde en De Kersauwe in Pamele, dat toen een zelfstandige stad was, maar tegenwoordig een stadsdeel van Oudenaarde. Hoewel zijn productie als dichter bijzonder hoog moet zijn geweest, is er maar bitter weinig van zijn werk overgeleverd.
Casteleins hoofdwerk, De Conste van Rhetorijcken, verscheen pas vijf jaar na zijn dood in druk. Het werk is een handleiding voor het schrijven en voordragen van gedichten en toneelstukken, in de vorm van 239 9-regelige balladen. Tussen deze balladen door staan honderden voorbeelden van allerlei, soms bizarre dichtvormen. Dit boek heeft een grote invloed gehad op de rederijkerscultuur, tot ver in de 17de eeuw. Er is bijvoorbeeld een exemplaar bewaard gebleven dat in bezit was van Constantijn Huygens.
In 1573/4 verscheen bij de Gentse drukker Manilius een herdruk met nog enkele toegevoegde werken van Castelein, waaronder de Diversche Liedekins. Manilius had zich naar eigen zeggen veel moeite getroost ze ruim 20 jaar na Casteleins dood bijeen te krijgen en hij had stad en land afgereisd om ze op te tekenen, inclusief de door Castelein zelf gemaakte melodieën. Blijkbaar was het oorspronkelijke “liedekin boucskin” verloren gegaan.
Castelein mag dan geestelijke zijn geweest, in zijn gedichten wordt de liefde vaker bezongen dan het geloof. Uit het feit dat hij een zoon Abraham had, mogen we afleiden dat hij de liefde ook persoonlijkgekend heeft. In zijn liederen komen allerlei facetten van de liefde aan bod. Er is minnepijn, er is troost, er is onmogelijke liefde, er is bedrog, er is afwijzing, er zijn meiliederen, er is prostitutie en er is onverbloemde erotiek.
Bijzonder is dat de liederen vrijwel allemaal een unieke vorm hebben. Dit komt door Casteleins werkwijze. Hij schreef eerst één strofe met een vaak gecompliceerde, rederijkerswaardige vorm. Vervolgens maakte hij daar zelf een melodie op en paste de verdere strofen op deze melodie. Dat Casteleins liederen behoorlijk bekend moeten zijn geweest, blijkt uit het feit dat één lied in Het Antwerps Liedboek (1544) en in het Aemstelredams Amoreus Lietboeck (1589) is opgenomen en dat zijn melodieën zijn gebruikt in Veelderhande schriftuerlijcke Liedekens (1552) en Veelderhande gheestelicke Liedekens (1558). Zijn liederen vormen ook de basis voor twee zettingen in Susato's Musyck boexken. (tekst: Nico van der Meel)

Programma: Een keuze uit de Diversche Liedekins van Matthijs de Castelein (o.a. Rijc God hoe moet ick treuren – Als ik se zye – Schoon lief, hoe valdy my dus obstinaet? – Ic danck’ u Venus op dit pas – Ghepeys, ghepeys vol van envyen – Helas, helas, ic mach wel duchten – Ick vrijdd’ een vraukin al soo fijn – Waer zydi lief, waer meugdy zijn?) gearrangeerd door Camerata Trajectina, gelardeerd met meerstemmige muziek van o.a. Appenzeller en Josquin en met gedichten, voorgedragen door Frank Willaert.

Camerata Trajectina:
Wendy Roobol, sopraan
Nico van der Meel, tenor
Berend Eijkhout, bariton
Saskia Coolen, blokfluit en viola da gamba
Constance Allanic, harp en viola da gamba
Cassandra Luckhardt, viola da gamba
m.m.v. Frank Willaert, voordracht

Op 29 augustus geven we een try out van dit programma in Lelystad op het Uitstapfestival. Meer info volgt.

voor meer info: www.oudemuziek.nl