Een vergeten Johannes Passion: Georg Gebel met het Noordelijk Bach Consort

• Concerten en Voorstellingen

In de komende passietijd zal ik naast de bekende Matthaus en Johannes Passion van Bach ook een  bijzondere, zelden uitgevoerde Johannes Passion uitvoeren, namelijk die van Georg Gebel.

Het Noordelijk Bach Consort heeft een primeur voor Noord-Nederland! Het ensemble voert een tot voor kort onbekende Johannes Passion uit. ‘Komm, komm, komm mit Jesu Seel und Sinn; komm er gehet an sein Leiden.’ Met deze uitnodiging begint de Johannes Passion uit 1748 van de totaal vergeten Duitse componist Georg Gebel d.J. (1709 - 1753). ‘Welke componist schreef deze muziek?’, vroeg enkele jaren geleden de presentator van het Radio 4-programma Diskotabel. Het klonk barok met een vleugje Sturm und Drang, maar het panel taste in het duister. Geen Telemann, Händel of een onbekende Bach, maar Georg Gebel. Georg wié? Nooit van gehoord. Panellid Kees Vlaardingerbroek, musicoloog en artistiek leider van de NTR Zaterdagmiddag-Matinee, schafte de cd aan, luisterde en luisterde nog eens. Hij belde met Jos van Veldhoven. Van Veldhoven luisterde ook en raakte enthousiast: ‘Dit is ‘m!’ Een meesterwerk was ontdekt. Het werk werd een paar jaar eerder in de archieven van Rudolstadt gevonden door de Duitse musicoloog, klavecinist en dirigent Ludger Rémy (1949-2017). Hij zette het op cd. Van Veldhoven besloot het werk met de Nederlandse Bach Vereniging uit te voeren. Tijdens de Matinee op 17 november 2007 in het Concertgebouw te Amsterdam was de allereerste uitvoering van de Johannes Passion van Georg Gebel d.J. in Nederland een feit. Het NBC voelt het als een voorrecht dit werk nu uit te kunnen voeren en de in vergetelheid geraakte componist aan het publiek in Groningen en omgeving bekend te maken.
Georg junior werd in zijn jonge jaren muzikaal opgeleid door zijn vader Georg Gebel senior, organist aan de St.-Christophori in Breslau (nu Wroclaw in Polen). Het moet niet altijd zo aangenaam geweest zijn voor de jonge Georg. Zijn vader was overmatig streng en ambitieus. Maar het was niet voor niets, de jonge Georg was een supertalent en had al op zesjarige leeftijd een reputatie als klavecinist, organist en componist. Het is mogelijk dat de jonge Georg Bachs Johannes Passion in Leipzig heeft gehoord. Er zijn parallelen met zijn Johannes Passion en die van de grote Bach. In Gebels werk zijn de recitatieven soberder, maar de aria’s vaak uitbundiger. Sturm und Drang steekt hier menigmaal de kop op. Zijn eerste positie was die van muzikaal leider van het ensemble aan het hof van Karl Friedrich von Württemberg-Oels in Breslau. Een klein ensemble, maar met topmusici. Daarna vanaf 1747 werkte hij als Kapellmeister aan het hof van Johann Friedrich Prinz von Schwarzburg-Rudolstadt. Hij begon composities voor het ensemble te schrijven, maar bij het afgeven van de partijen raakte deze, na het spelen, in de loop van de tijd kwijt. Het hernemen van een uitvoering gebeurde in die tijd niet vaak. Veel partijen kwamen na een keer spelen op de grote hoop, verdwenen in het niets, of met geluk in een archief. Zo ook deze Johannes Passion van Gebel en daarmee verdween Gebel na zijn overlijden – zo leek het – voor goed uit het zicht.

Zaterdag 23 maart 20.15 uur in de Hipplytuskerk, Concordiaplein 1 in Middelstum
Zondag 24 maart 15.30 uur in de Lutherse kerk, Haddingestraat 23 in Groningen

Medewerkenden:
Evangelist: Henk Gunneman, tenor
Jezus: Matthijs Mesdag, bas
Pilatus: Jussi Lehtipuu, bas
sopraan: Wendy Roobol
alt: Eske Tibben
dirigent: Benjamin Bakker

Voor meer info en het bestellen van kaarten, klik hier